W sprawie z udziałem konsumenta sąd powinien z urzędu uwzględniać abuzywność klauzuli umownej wynikającej ze stosunku podstawowego (umowy pożyczki), zabezpieczonej przez wystawiony przez konsumenta weksel in blanco.
Powód dochodził roszczenia z weksla, w związku z udzieloną pozwanemu pożyczką. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że powód wypełnił weksel in blanco wystawiony przez pozwanego w związku z zawarciem umowy pożyczki, wskazując jednocześnie, że na dochodzoną kwotę składają się: należność główna umowy pożyczki gotówkowej, koszty wezwań do zapłaty, koszty postępowań windykacyjnych oraz suma odsetek umownych wyliczony na konkretny dzień. Pozwany przy zawarciu umowy pożyczki podpisał deklarację wekslową uprawniającą powoda do wypełnienia weksla na sumę odpowiadającą zobowiązaniu wynikającemu z zawartej umowy pożyczki i wystawił weksel własny in blanco.
Umowa, na którą powołuje się powód zawiera postanowienia o charakterze abuzywnym i zawarta została z konsumentem. A zatem Sąd z urzędu powinien badać charakter powołanych postanowień.
Zastrzeżenie zawarte w §6 umowy, przewidujące, iż pożyczkobiorca będzie zobowiązany do ponoszenia opłaty z tytułu kosztów wezwania do zapłaty w wypadku niespłacenia pożyczki w terminie w wysokości 100 zł za każde wezwanie oraz opłaty 200 zł tytułem kosztów postępowania windykacyjnego, jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta. Z jednej bowiem strony opłaty te są rażąco wygórowane. Zastrzeżenie ich w takiej wysokości nie ma żadnego uzasadnienia w rzeczywistej wysokości opłat ponoszonych zwykle za takie czynności. Z drugiej strony regulacja odnosząca się do kosztów wezwań nie ustala z jaką częstotliwością i jak długo podejmowane będą dane czynności co umożliwia podejmowanie ich wielokrotnie, w krótkich odstępach czasu, nieograniczoną ilość razy, co w sytuacji, gdy opłaty za te czynności nie odzwierciedlają rzeczywistych nakładów może przynosić powodowi nieuzasadnione korzyści, naruszając interesy ekonomiczne konsumenta w rażący sposób.
Powód nie udowodnił, iż postanowienie to było z pozwanymi uzgodnione indywidualnie (art. 385 1 § 3 i 4 k.c.). W rozważanym wypadku postanowienia te nie wiążą zatem pozwanych z uwagi na treść art. 385 1 § 1 k.c.
Zgodnie z treścią art. 385 1 § 1 k.c. postanowienia umowy nieuzgodnione indywidualnie z konsumentem nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.
Powód wypełnił weksel in blanco na sumę uwzględniającą zobowiązanie wynikające z klauzuli, która dla konsumenta jest niewiążąca. Wypełnił zatem weksle na sumę przewyższającą zobowiązanie wynikające ze stosunku podstawowego. Jak to wyżej przedstawiono Sąd obowiązany jest dostrzec tą niezgodność z urzędu. W konsekwencji pozwany jest zobowiązany wekslowo tylko w takich granicach, w jakich istnieje wierzytelność ze stosunku podstawowego.
Dlatego też powództwa o zapłatę kwoty kapitału i należnych odsetek umownych uznano za zasadne, w pozostałej części zaś Sąd powództwo oddalił.
Wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia 31 sierpnia 2015 r. (sygn. akt XVIII C 1151/15).