Toruń, dnia 2 lutego 2015 roku
Legitymacja do wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa przysługuje mężczyźnie niebędącemu ojcem biologicznym dziecka, który uznał ojcostwo bez względu na to, czy w chwili składania stosownego oświadczenia wiedział o tym, że nie jest biologicznym ojcem dziecka.
Ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa może nastąpić na drodze sądowej, w postępowaniu przed sądem rodzinnym.
Zgodnie z art. 78 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, mężczyzna, który uznał ojcostwo, może wytoczyć powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi. W razie uznania ojcostwa przed urodzeniem się dziecka już poczętego bieg tego terminu nie może rozpocząć się przed urodzeniem się dziecka.
Przepis ten dopuszcza możliwość kwestionowania przez mężczyznę, który nie jest biologicznym ojcem dziecka, skuteczności złożonego oświadczenia o uznaniu ojcostwa i jednocześnie określa termin w którym możliwe jest wystąpienie ze stosownym powództwem do sądu.
Wykładnia przepisu art. 78 § 1 k.r.o. wskazuje, że legitymacja do wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa przysługuje mężczyźnie niebędącemu ojcem biologicznym dziecka, który uznał ojcostwo bez względu na to, czy w chwili składania stosownego oświadczenia wiedział o braku istnienia więzi biologicznej pomiędzy nim a dzieckiem, którego ojcostwo uznał. Taka wykładnia uwzględnia pierwszeństwo opierania stosunków prawnorodzinnych pomiędzy rodzicami a dzieckiem na rzeczywistej, tj. zgodnej z „prawdą genetyczną”, więzi z dzieckiem.
Omawiany przepis, poza brakiem przesłanki istnienia więzi genetycznej ojca z dzieckiem i wymaganiem wytoczenia powództwa we właściwym terminie, w żaden inny sposób nie ogranicza mężczyźnie uprawnienia do wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa.
Ponadto przepis art. 78 § 1 k.r.o. wskazuje, że bieg terminu na wytoczenie powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa rozpoczyna się z dniem, w którym mężczyzn dowiedział się, iż nie jest ojcem uznanego dziecka. Jednak bieg tego terminu nie może rozpocząć się wcześniej niż w dniu złożenia oświadczenia o uznaniu dziecka.
(Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2012 r., sygn. akt IV CSK 459/11).