Jeżeli wydana przez IPN Informacja o przebiegu służby zawiera wskazanie okresów służby na rzecz totalitarnego państwa, o których mowa w art. 13 b ustawy zaopatrzeniowej, organ emerytalny musi wydać decyzję o ponownym ustaleniu wysokości emerytury zgodnie z art. 15c ust. 1-3, nawet gdyby strona zgłosiła inne wnioski dowodowe (dowody ze świadków lub dokumentów), kwestionując treść Informacji IPN. Zatem nie sposób przyjąć, by Organ nie wyjaśnił okoliczności faktycznych niezbędnych do wydania decyzji. (Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 lipca 2023 r., sygn. akt XIII 1 U 387/23.)
Po uprawomocnieniu się Wyroku ustalającego prawo do emerytury policyjnej od 1 października 2017 r. z pominięciem art. 15 c ustawy zaopatrzeniowej, funkcjonariusz wystąpił o wypłatę odsetek od dnia 1 października 2017 r. Dyrektor Zakładu Emerytalno – Rentowego MSWIA w Warszawie wydał decyzję odmowną. Funkcjonariusz złożył odwołanie.
Sąd Okręgowy w Warszawie odwołanie oddalił.
Sąd Okręgowy w Warszawie w uzasadnieniu Wyroku z dnia 25 lipca 2023 r., sygn. akt XIII 1U 387/23) wskazał, że podstawą normatywną odwołania jest przepis art. 49a ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2022 r., poz. 1626). Zgodnie z tym przepisem jeżeli organ emerytalny nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia w terminach określonych w ustawie, jest zobowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia na zasadach określonych w art. 85 ust. 1, 1a i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepis art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, że jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.
Sąd Okręgowy w Warszawie, powołując się na Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2011 r., I UK 86/11 wskazał, że Organ rentowy ponosi odpowiedzialność za odmowę przyznania świadczenia, jeżeli wszystkie niezbędne okoliczności faktyczne uzasadniające nabycie prawa zostały ustalone w postępowaniu przed tym organem, a odmowa przyznania świadczenia była wynikiem błędu w wykładni lub zastosowaniu prawa materialnego. W takim przypadku późniejsze wydanie prawomocnego wyroku sądu ubezpieczeń społecznych przyznającego świadczenie i wpływ tego wyroku do organu rentowego nie mają znaczenia dla biegu terminu do wydania decyzji, od upływu którego ubezpieczonemu przysługują odsetki (art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm. w związku z art. 118 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.). Organowi rentowemu można przypisać odpowiedzialność za opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia także wtedy, gdy odmowa przyznania świadczenia nastąpiła wyłącznie wskutek błędnej wykładni przez ten organ przepisów prawa materialnego, a przyznanie świadczenia w prawomocnym wyroku sądu nastąpiło bez uwzględnienia jakichkolwiek nowych, nieznanych wcześniej organowi rentowemu, okoliczności faktycznych.
Sąd Okręgowy w Warszawie stwierdził zatem, że istotą rozpoznawanej sprawy jest przeprowadzenie oceny i rozstrzygnięcie, czy w świetle zgromadzonych dowodów oraz w oparciu przepisów ustawy zaopatrzeniowej, regulującej przesłanki materialne i proceduralne, można przyjąć, że Dyrektor Zakładu Emerytalno – Rentowego MSWIA wydając decyzję z dnia 3 lipca 2017 r. o ponownym ustaleniu emerytury od dnia 1 października 2017 r. oraz decyzję z dnia 3 lipca 2017 r. o ponownym ustaleniu wysokości renty inwalidzkiej od dnia 1 października 2017 r. Odwołującego się, dopuścił się błędu wykładni lub niewłaściwego zastosowania przepisów tej ustawy, lub nie wyjaśnił niezbędnych okoliczności faktycznych do jej wydania.
Zdaniem Sądu Okręgowego w Warszawie, Organ emerytalny w postępowaniu w celu ponownego ustalenia emerytury , zgodnie z art. 15 c ust. 1-3 nie mógł posłużyć się, ani też przeprowadzić innego dowodu , aniżeli wydana przez IPN w trybie art. 13 a ustawy zaopatrzeniowej informacja o przebiegu służby funkcjonariusza. Poza sytuacją uregulowaną w art. 15c ust. 5 ustawy zaopatrzeniowej, treści wydanej przez IPN Informacji o przebiegu służby funkcjonariusza jest bezwzględnie wiążąca dla organu emerytalnego i stanowi wyłączną podstawę do wydania decyzji o ponownym ustaleniu wysokości emerytury. W konsekwencji powyższego Sąd Okręgowy w Warszawie stwierdził, iż na gruncie przepisów art. 15c ust. 4 w zw. z art. 13a ustawy zaopatrzeniowej, organ emerytalno - rentowy w postępowaniu w przedmiocie ponownego ustalenia wysokości emerytury funkcjonariusza, obowiązany jest jedynie do wystąpienia z wnioskiem do IPN o wydanie zaświadczenia o przebiegu służby funkcjonariusza i wydania stosowanej decyzji w zależności od treści tej informacji, którą jest związany. Jeżeli zaś wydana przez IPN Informacja o przebiegu służby zawiera wskazanie okresów jego służby na rzecz totalitarnego państwa, o których mowa w art. 13 b ustawy zaopatrzeniowej, organ emerytalny musi wydać decyzję o ponownym ustaleniu wysokości emerytury zgodnie z art. 15c ust. 1-3, nawet gdyby strona zgłosiła inne wnioski dowodowe (dowody ze świadków lub dokumentów), kwestionując treść Informacji IPN. Sąd stwierdził zatem, że nie sposób przyjąć by Organ nie wyjaśnił okoliczności faktycznych niezbędnych do wydania decyzji. Były one oparte o treść informacji IPN o przebiegu służby, która w myśl art. 15c ust. 4 w zw. z art. 13 ustawy zaopatrzeniowej, stanowiła wyłączny dowód jaki miał obowiązek przeprowadzić Organ emerytalny na okoliczność istnienia przesłanek określonych w art. 15c ust. 1-3 ustawy zaopatrzeniowej. Sąd Okręgowy w Warszawie uznał także, że nie można także stwierdzić, że Organ błędnie zinterpretował obowiązujące przepisy ustawy zaopatrzeniowej. Jako bezwzględnie związany na postawie art. 15 c ust. 4 w zw. z art. 13 a ustawy zaopatrzeniowej treścią wydanej przez IPN informacji o przebiegu służby, Organ związany był zastosować przepisy art. 15 c i 22a. To Sąd nie jest związany informacją IPN o przebiegu służby, a tym samym jest uprawniony do oceny tej informacji i badania sprawy w oparciu o inne środki dowodowe. To zaś, że taki model przyjął ustawodawca, nie może stanowić okoliczności, za które organ emerytalny ponosi odpowiedzialność w rozumieniu art. 85 ust. 1 ustawy o systemie zabezpieczenia społecznego w zw. z art. 49a ustawy zaopatrzeniowej. Sąd Okręgowy w Warszawie stwierdził brak podstaw do przyznania odsetek od organu emerytalnego na rzecz odwołującego się za okres od 1 października 2017 r.
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 lipca 2023 r., sygn. akt XIII 1 U 387/23. Wyrok jest nieprawomocny.