• Adwokat
  • Cywilne
  • Firmy
  • Mundury

Nabycie weksla przez indos w sytuacji posiadania wiedzy, że dłużnik odmówił zawarcia ugody i kwestionuje zasadność roszczenia stwierdzonego wekslem, należy zakwalifikować jako świadome działanie na szkodę dłużnika w rozumieniu art. 17 prawa wekslowego (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2014 r., sygn. akt II CSK 657/13).

Powodowie domagali się zasądzenia od pozwanych (Anny D. i Piotra S.) kwoty 59.836,12 zł w oparciu o weksel nabyty w drodze indosu, którego wystawcą była Anna D., a poręczycielem Piotr S. Weksel zabezpieczał roszczenia odszkodowawcze remitenta Agencji Usług Różnych "p" sp. z o.o. w S. w stosunku do wystawcy Anny D. z tytułu nienależytego wykonania umów o świadczenie usług. Agencja nie potrafiła udokumentować podstaw wypełnienia weksla. Pozwana twierdziła, że nie wyrządziła szkody Agencji. Powodowie są radcami prawnymi i nabyli weksel od Agencji wypełniony na sumę 59.836,12 zł. Pozwana po otrzymaniu wezwania do wykupu weksla zakwestionowała istnienie podstaw do wypełnienia weksla przez Agencję, wzywając jednocześnie do zwrotu blankietu wekslowego.

W toku postępowania pozwani kwestionowali swoją odpowiedzialność wekslową, zarzucając że wystawiony przez nich weksel in blanco został uzupełniony niezgodnie z porozumieniem wekslowym, tj. mimo braku szkody po stronie remitenta, ewentualnie po upływie terminu przedawnienia. Uwzględniając, że powodowie nabyli weksel niezupełny w chwili wystawienia w drodze indosu, podstawowe znaczenie miała ocena okoliczności, w których doszło do nabycia weksla. Prawo wekslowe ogranicza bowiem możliwość podnoszenia tego rodzaju zarzutów, na które powoływali się pozwani, wobec nabywcy weksla. Dopuszcza taką możliwość w przypadkach, gdy weksel in blanco został nabyty w złej wierze, bądź nabywca przy nabyciu weksla dopuścił się rażącego niedbalstwa (art. 10 prawa wekslowego). Tego rodzaju odstępstwo od reguł odpowiedzialności wekslowej jest uzasadnione potrzebą ochrony dłużnika wekslowego. Przeniesienie weksla w drodze indosu ogranicza także możliwość obrony dłużnika z punktu widzenia możliwości podnoszenia zarzutów osobistych przysługujących wystawcy weksla wobec remitenta z wyłączeniem przypadku, gdy nabywca weksla działa na szkodę dłużnika (art. 17 prawa wekslowego).

Sąd Najwyższy uznał, że reguły odpowiedzialności wekslowej miały znaczenie dla możliwości obrony pozwanych jako dłużników wekslowych, w kontekście podstaw do kwestionowania wysokości wierzytelności stwierdzonej wekslem. Przy rozpoznawaniu sporu na gruncie stosunku podstawowego na powodach spoczywałby ciężar wykazania zasadności roszczenia co do wysokości. Powodowie jako zawodowi pełnomocnicy mieli tego świadomość. Nabywając weksel przez indos, wiedzieli jednocześnie, że pozwana, która odmówiła wcześniej zawarcia ugody kwestionuje zasadność roszczenia stwierdzonego wekslem. Zdawali sobie bowiem sprawę, że dochodzenie roszczenia na podstawie weksla utrudni pozwanym obronę na podstawie zarzutów, z których pozwani mogliby skorzystać na podstawie stosunku podstawowego. Tego rodzaju działanie należy zakwalifikować jako świadome działanie na szkodę dłużnika w rozumieniu art. 17 prawa wekslowego.

(Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2014 r., sygn. akt II CSK 657/13).