• Adwokat
  • Cywilne
  • Firmy
  • Mundury

Ustawa z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek ZUS przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność miała na celu zniwelowanie barier finansowych na rynku dla małych przedsiębiorców poprzez umorzenie nieopłaconych składek na własne ubezpieczenia za okres od stycznia 1999 r., do lutego 2009r., po spełnieniu określonych warunków. Tymczasem ZUS tych warunków nie określał. Teraz odmawia ubezpieczonym umorzenia pozostałych zaległości.

Ustawa z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. 2012 poz. 1551) zmierzała do rozwiązania sytuacji prawnej przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, którzy zalegali ze składkami na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FP, FGŚP i FEP. Zgodnie z art. 1 ustawy, na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, umorzone miały zostać nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Umorzenie należności składkowych skutkować miało umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres. Warunkiem umorzenia było złożenie wniosku w terminie 24 miesięcy od daty wejścia w życie ustawy oraz uregulowania wszystkich pozostałych niepodlegających umorzeniu składek, odsetek za zwłokę i pozostałych powstałych kosztów (w tym opłat i kosztów egzekucyjnych) w terminie 12 miesięcy od daty uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia.

Praktyka Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Toruniu była taka, że w punkcie pierwszym Decyzji organ określał kwoto jakie należności będą umorzone. W puncie drugim Decyzji stwierdzał: „warunkiem umorzenia w/w należności jest spłata należności nie podlegających umorzeniu. Należności z tytułu składek za okres od 1 stycznia 1999 r. nie objęte postępowaniem o umorzenie  należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji wraz z odsetkami do dnia wpłaty włącznie (…).”

Sąd Apelacyjny w Gdańsku w Wyroku z dnia 10 grudnia 2014 r. (sygn. akt III AUa 671/14) określił wydawanie takich decyzji ZUS Oddział w Toruniu za nieprawidłowe. Wskazał, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych obowiązany jest w decyzji z art. 1 ust. 8 ustawy określić warunki spłaty, tzn. skonkretyzować poprzez podanie kwot niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FP, FGŚP i FEP za okres od dnia 01.01.1999 r., do których opłacenia jest obowiązany wnioskodawca wraz z wszelkimi kosztami dodatkowymi wymienionymi w ustawie oraz poprzez wskazanie terminu, w jakim należności te podlegają spłacie.

Czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Toruniu zastosował wykładnię Sądu Apelacyjnego w Gdańsku i po tym Wyroku wydawał prawidłowe decyzje określające kwoto warunki spłaty należności? Nic podobnego. W decyzjach wydanych po Wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku ZUS nadal nie konkretyzował kwot niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FP, FGŚP i FEP za okres od dnia 01.01.1999 r., do których zapłacenia byli obowiązani wnioskujący o abolicję.  Zapłacenie tych kwot było warunkiem skorzystania z abolicji. Efekt jest taki, że ubezpieczeni nie skorzystali z abolicji (ZUS wydaje teraz decyzje odmawiające umorzenia), bo do końca postępowania nie dowiedzieli się, jakie kwoty muszą zapłacić, by z abolicji skorzystać.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych może w ramach swoich kompetencji wszcząć postępowanie z urzędu i zmienić te decyzje, na takie, które ustalają warunki spłaty. Tym samym umożliwiłoby to ubezpieczonym skorzystanie z abolicji.